İranlı Tuğamiral Habibollah Sayyari, bir hafta öncesinde ülkesinin askeri operasyonlarına yardımcı olmak üzere kuantum bilişim ürünleri geliştirdiğini ve kullandığını söylemişti. Ancak görünen o ki perde arkası çok daha farklı. Sayyari tarafından sergilenen kuantum kartının kuantum hesaplama ile ilgili olmadığı, %100’ü ABD merkezli Digilent tarafından inşa edilen, Amazon’dan temin edilebilen ARM tabanlı bir geliştirme kartından (ZedBoard) üretildiği anlaşıldı.
İran hükümeti tarafından kuantum yeteneklerinin bir göstergesi olarak lanse edilen ARM tabanlı geliştirme kartı aslında Amazon’dan temin edilebiliyor. İran Ordusu Koordinatör Yardımcısı ve İran Deniz Kuvvetleri eski Komutanı Amiral Habibollah Sayyari, diğer üst düzey askeri yetkililerle birlikte kuantum kartıyla bir poz vermişti. Ayrıca yeni tasarlanan kuantum hesaplama kartının ülkenin yeteneklerini en ileri seviyeye taşıdığını iddia etti.
Son yıllarda şirketler ve hatta devletler kuantum bilişim yeteneklerini göstermeye hevesli görünüyor. Bu anlaşılabilir bir şey zira kuantum hesaplama bilgi işlem dünyasında “bir sonraki adım” olarak nitelendiriliyor.
Uzun lafın kısası, görünüşe göre İran yetkilileri tarafından gururla paylaşılan kuantum hesaplama kartı aslında çift çekirdekli CPU ve DDR3 bellek kullanan bir geliştirici ürünü.
Kuantum işlemci olarak da bilinen QPU, belirli hesaplama türlerini günümüz bilgisayarlarındaki işlemcilerden çok daha hızlı yapmak için elektronlar veya fotonlar gibi parçacıkların davranışını kullanan bir kuantum bilgisayarın beynidir.
QPU’lar, kuantum mekaniği adı verilen yeni fizik dalında tanımlanan süperpozisyon prensibine dayanıyor. Bir foton veya elektronun durumu belirsizdir. Süperpozisyon ise foton, fonon, elektron vs. gibi parçacıklar için geçerli olan bir duruma verilen isimdir. Başka bir deyişle QPU’lar, bir parçacığın aynı anda birçok durumda olma yeteneğine dayanan tamamen farklı yaklaşım üzerine inşa edilmiştir.
Buna karşılık CPU’lar, GPU’lar ve DPU’ların tümü, klasik fizik ilkelerini elektrik akımlarıyla birlikte hayata geçirir. Bu nedenle günümüzde kullandığımız sistemler artık “klasik bilgisayarlar” olarak tanımlanmaya başladı. QPU’lar kriptografiyi, kuantum simülasyonlarını ve makine öğrenimini geliştirebilir ve zorlu optimizasyon problemlerini çözebilir.
| QPU | GPU |
| Quantum processing unit (kuantum işleme birimi) | Graphics processing unit (grafik işleme birimi) |
| Kuantum fiziğine dayanır. | Klasik fiziğe dayanır. |
| 0 ve 1’den büyük olabilen kübitler kullanır | 0 veya 1 olan bitleri kullanır. |
| Atom altı parçacıkların durumlarını kullanır. | Transistörlerde anahtarlanan elektriği kullanır. |
| Kriptografi ve kuantum etkilerini simüle etmek için iyi bir seçimdir. | HPC, yapay zeka ve klasik simülasyonlar için iyi bir seçimdir. |
CPU’lar ve GPU’lar, sıfırları veya birleri temsil eden elektrik akımının açık/kapalı durumlarını bit cinsinden hesaplar. Buna karşılık QPU’lar benzersiz güçlerini, birçok farklı kuantum durumunu temsil edebilen kuantum bitleri olan kübitlerde hesaplayarak elde ederler.
Kübit, bilgisayar bilimcilerinin QPU’daki bir parçacığın kuantum durumuna dayalı verileri ifade etmek için kullandıkları bir soyutlamadır. Bir saatin ibreleri gibi, kübitler de olasılıklar küresindeki noktalara benzeyen kuantum durumlarına işaret eder. Bir QPU’nun gücü genellikle içerdiği kübit sayısıyla tanımlanır. Araştırmacılar, bir QPU’nun genel performansını test etmek ve ölçmek için ek yollar geliştiriyor.
