Son 20 yılda tarım politikalarında yapılan değişikle Türkiye tarımsal üretim ve ihracatta dünyada hatırı sayılır bir yere geldi. Çiftçiye verilen desteklerin de etkisiyle stratejik sektörler arasında yer alan tarımda Türkiye kendi ihtiyacının karşılamasının yanı sıra ihracata da katkı sağlıyor. Türkiye; tarımsal hasılada dünyada 10’uncu, Avrupa’da ise 1’inci sırada bulunuyor.
2002’de 38 milyar 645 milyon lira olan Türkiye’nin tarımsal üretimi, 2022’de 803 milyar liraya yükseldi. Bu somut gelişme, iddia edilenin aksine Türkiye’de tarım üretiminin 20 yılda 20,8 kat arttığını gösteriyor. Bunda hükümetin verdiği desteklerle birlikte, tarım alanlarının bilinçli kullanılması, sulanabilir tarım alanlarının çoğalması ve teknolojik tarım yöntemlerinin devreye alınmasının büyük etkisi oldu.
Tarımsal hasılanın artmasına paralel olarak tarım ürünleri ihracatı da yıldan yıla arttı. 2002’de 3,8 milyar dolar olan tarım ihracatımız 2022 sonu itibariyla 34,2 milyar dolara yükseldi. 255 milyar doları aşan Türkiye’nin toplam ihracatının 2002’de 36 milyar dolar olduğunu düşündüğümüzde, tarım ihracatının nereden nereye geldiğini açıkça gösteriyor.
Tarımda kendi kendine yeten ülke konumunu güçlendiren Türkiye’nin önemli bir ihracatçı da olmasında tarımsal desteklerin büyük etkisi oldu. 2002 yılında 1,8 milyar TL olan tarımsal destek miktarı 2021’de 23 milyar TL, 2022’de ise 39,7 milyar TL oldu. 2003-2022 döneminde Tarım Bakanlığı’nın verdiği toplam 503,7 milyar liralık destek sayesinde çiftçinin daha fazla alanın ekilip biçilmesinin yolu açıldı. Mazot, gübre, tohum ilaç ve sigorta gibi desteklerin zamanında hesabına yatırılması milyonlarca çiftçi ailesini tarlada ve bağlarda tutmayı sağladı. Alan bazlı destek sisteminden vazgeçilip ürün bazlı destek sisteminin devreye alınması sayesinde tarım alanlarında verim arttı.
Tarımda üretmek kadar, ürünlerin işlenmesi, katma değerinin artırılması, pazarlanması ve istihdama katkı sağlanması da önemli. Bunun için tarım ürünlerini işleyen şirketlerin sayısı da günden güne arttı. AK Parti hükümetleri döneminde birçok ilde Tarıma Dayalı İhtisas Organize Sanayi Bölgesi kuruldu. Önümüzdeki 5 yılda, 100 tane daha Tarıma Dayalı İhtisas Organize Sanayi Bölgesi kurulması hedefleniyor.
Türkiye’de 2000’de 145 bin ton olan tohum üretimi, 2007’de 325 bin tona, 2010’da 497 bin tona yükseldi. 2017’de 1 milyon tonu aşan tohum üretimi 2021’de ise 1 milyon 325 bin tona ulaştı ve 2022’de ise 1,5 milyona yaklaştı. Son 20 yılda 10 kat artan tohum üretimi, çiftçinin rahat ekim yapması konusunda elini rahatlattı. Tohumun yanı sıra fide, fidan ve süs bitkisi üretimlerinde de büyük artışlar görüldü.
Tarımla iç içe olan hayvancılık ve besicilik alanlarında da hayvancılık son 20 yılda yaklaşık iki katına çıktığını gösteriyor. 2002-2022 döneminde büyükbaş hayvan sayısı 9.9 milyon adetten 17.9 milyon adede yükseldi. Küçükbaş hayvan sayısı ise bu dönemde 31.9 milyon adetten 58.5 milyon adede çıktı. Önemli bir hayvancılık merkezi olması Türkiye’yi koyun varlığında dünyada 10’uncu, keçi varlığında 22’nci yükseltti. Küçükbaş varlığında Avrupa’da 1’nci olan Türkiye; Büyükbaş varlığında Avrupa’da 2’nci ülkesi konumunda. Kırmızı et üretiminde dünyada 11’nci sırada yer alan Türkiye, dünyanın en çok çiğ süt üreten 8’nci ülkesi konumunda.
